Zugarramurdiko leizean akelarre bat ospatuko da.Maddi bere lagunekin geratu da bertan gaua pasatzeko. Bere logelan dago gau berezi honetarako dotore jartzen, baina... bat-batean... Zerbaitek izutu egin du! Graxiana? Nor ote da Graxiana?
Zer gertatuko zaie Graxiana eta bere lagunari? Aintzinako sorginen modura harrapatu eta erre egingo dituzte? Interneten 'trending topic' bihurtuko dira? edo Youtubeko erregin?
Ea ba zer bururatzen zaizuen! Gogoratu zuen iritzia funtsezkoa da Graxianaren etorkizuna zein izango den erabakitzeko!
Atzo, Euskara eta Internet ogibide dituzten profesionalak ezagutzeko aukera ezin hobea izan nuen. Izan ere, UPV/EHUren Gizarte eta Komunikazio Zientzien Fakultatean hainbat profesional aditu bildu ziren euskarazko komunitate birtualez gogoeta egiteko. Multimedia Komunikazioa Masterreko irakasleek antolatu zuten ekitaldia, eta bertara bildu ginen, halaber, masterreko ikasle guztiok mahai-inguruaren nondik-norakoak entzuteko.
Horrelako solasaldiek ideia interesgarriak entzuteko aukera eskaintzen dute, eta era berean, gogoeta egitera bultzatzen zaituzte.
Luistxo Fernandezek esan zuen moduan, sare sozialak harreman pertsonalak zabaltzeko eta indartzeko tresna baliagarriak dira; are gehiago, gaur egun ezinbesteko erremintak bilakatu dira harreman profesionalak ere ehuntzeko. Bestalde, Maite Goñik aholku gisa bota zuena aintzat hartuz, gaur egun ezinbestekoa da nork bere irudi, presentzia eta ospe digitala garatzea eta zaintzea.Izan ere, ez zara inor, sarean ez baduzu nolabaiteko izena eta izana.
Eta hori bera gertatzen zaio euskarari ere. Sarean bere presentzia sendotu eta trinkotu behar duela bizirik irauntzeko. Horretarako, adibidez, funtsezkoa izan zen Google-ek euskararen izatea aintzat hartzea. Baina, modu bereanFacebook edota Twitterrek euskarazko interfazea izatea eta euskaldunek ere beren burua euskalduntzat agertzea sarearen amaraunean.
Zorionez, demografikoki euskal komunitate birtuala txikia den arren, oso gogotsua da proiektuak aurrera ateratzen. Halaber, nahiz eta euskara hizkuntza gutxitua izan, ez dago zaharkitua eta horren erakusle Lander Arbelaitzek adierazi zuena da: wikipedian 6.000 hizkuntzetatik berrogeigarrena da euskara. Beraz, Internetekin, euskarak, hizkuntza zaharkituaren zama kentzeko aukera du.
Atzoko mahaingurua osatu zuten adituak bat zetozen ondorengo ideiarekin: hizkuntza gutxitu guztien helburua Interneten egotea izan behar du eta xede horretarako ezinbestekoa da, alde batetik, interfazeak euskaratzea eta bestetik, euskarazko edukiak sortzea.
Baina Maite Goñik esan zuen moduan, Interneten alorrean, hizkuntza guztiek daukaten zailtasunari aurre egin behar dio euskarak ere. Alabaina, erabiltzaileak ez daude sareko edukiak kontsumitzeagatik ordaintzenohituta, eta hori, etorkizunari begira, arazo bat da.
Medio digitalek ezin dute publizitatetik bakarrik biziraun; are gutxiago administraziotik laguntzarik jasotzen ez badute. Euskarak sarean toki duin bat izan dezan ezinbesteko dira hizkuntza-politika publiko irmoak eta iraunkorrak. Eta atzo Hasier Etxeberriak, ZuZeu albistariaren sortzaileak aipatu zuen bezala "ez bagenitu bezala bizi gara". Ildo berean, Luistxo Fernandezek salatu zuen euskarazko MM&D hedabideek erakundeetatik ez dituztela apurrak ere jasotzen.
Euskarazko komunitate birtualak ehuntzeko estrategiak landu behar direla aipatu zuen Agurtzane Elorduik, ekitaldiaren antolatzaileak. Izan ere, orain arte, euskal ziber-hedabideek, gehienbat, euskarari dioten atxikimenduagatik egin dute aurrera; ez hainbeste ikuspegi estrategikoa izan dutelako.
Baina maitasuna ez da aski euskara sare sozialetan txertatzeko. Alegia, medioa edozein delarik ere, kalean gaztelaniaz egiten duenak interneten ere halaxe egiten du. Eta horrek eragin biderkatzailea du, gazte horiekin harremanetan jartzen diren euskaldunek ere gaztelania erabiliko dutelako, nahiz azken horiek egunerokoan euskaraz gehiago aritu. Errealitate soziolinguistikoak erakusten du gazteek gaztelera lehenesten dutela Facebook, Tuenti eta Twitter bezalako sareak erabiltzen dituztenean. Beraz, medioak ez du ezer aldatzen eta kalean gazteleraz egiten baduzu Interneten ere gazteleraz egingo duzu.
Gauzak horrela, argi dago testuinguru zaila duela euskarak sarean. Kontuk kontu, zeinek esan, euskara guk nahi duguna izango da etorkizunean. Geure esku dago.
Euskal Herriko MM&D hedabideeknagusiki bi erronkari egin behar diote aurre. Alde batetik, multimedia aro berrira egokitu behar dute eta bestetik, euskarazko komunikazioa sustatu behar dute. ZUZEU, euskaldunon albisteri horizontalak, bi eginkizun horiek argi eta garbi betetzen ditu.
Euskararen normalizaziorako ezinbestekoa den jarrera dinamikoa suspertzeaz gain, kalitatezko produktuak ekoizten dituela esan dezakegu. Horrela, www.naiara-multimedia.blogspot.com blogean adierazten den bezala ZUZEUk “jarrera aktiboa bultzatzen du eta euskaraz idazten trebatzeko erraminta ezin hobea da”.
Era berean, ZUZEU eta antzeko webguneek argi uzten dute, euskaraz ekoitzitako produktuak badirela eta kalitate onekoak direla gainera. zuzeu.com-en kasuan, puri-purian dauden gaiak jorratzen dituzte eta xehetasun hori aipatutako kalitatearen adierazle izango litzateke.
Blog formatuaz baliatzen den web-orri honek sarean gai ezberdinez aritzea ahalbidetzen du. Testuak euskara maila onean eta batuan idatziak daude eta sare sozialak ere erabiltzen ditu (Facebook, Twitter) hartzailearekin feedback-a sortzeko. Interaktibotasun handiko ziber-hedabide bat da eta komunikazio eredu dinamikoa, berritzailea eta erakargarria sustatzen du zuzeu.com.
Hala ere hutsuneak ere baditu, eta multimedia baliabideak zehaztasun handiagoarekin erabili daitezkeela deritzot. Adibidez, webgunearen diseinua gehiago zaindu daiteke testua justifikatuz. Itxura aldetik txukunagoa geldituko litzateke.
Dudarik gabe, ZUZEU bezalako hedabideak beharrezkoak dira euskal kultura eta euskara gure artean finkatzeko eta munduan zehar zabaltzeko.
ZuZeu webguneari buruzko azterketa gehiago egin dira eta hemen aurkitu ditzakezue, nire aburuz, oso interesgarriak direnak:
Gaur egun, konbergentzia hitzak hainbesteko garrantzia hartzen ari den unean, esan dezakegu euskal komunikazio taldeek ez dutela atzean gelditu nahi eta teknologia berriak eta Internetek ematen dituen aukerez baliatuz ziber-hedabide erakargarriak sortzen saiatzen ari direla. Horren adibide www.eitb.com eta www.goiena.netdira dudarik gabe.
Bi webgune horien kalitatea estatu mailako beste ziber-hedabideekin alderatuz, hobea dela deritzot. Adibide zehatz bat jartzearren, aurreko batean aztertu nuen www.antena3.com aipa daiteke. Izan ere, euskal multimedia hedabideek munduari atea zabaltzen dioten bitartean, estatuko ziber-hedabide horrek, adibidez, ez du horrelako aukerarik ematen. Hau da, eitb.comweb-orria euskaraz, gaztelaniaz, ingelesez eta frantsesez irakurri dezakegu eta antena3.com, aldiz, gazteleraz bakarrik aurkitzen dugu. Horrekin esan nahi dudana zera da: nahiz eta gure eskura ditugun baliabideak eskasagoak diren, euskaraz ekoizten duten hedabideek ikaragarrizko esfortzua egiten dute punta-puntako MM&D bilakatzeko.
Multimedia komunikaziorako estrategia linguistikoen irakasgaian ikusi genuen moduan, euskarazko eskaintza benetan ugaria da. Beharbada, beste klasekideek esaten duten bezala, gehienek informazioa lehenesten dute beste eduki mota batzuen gainetik. MKM ikasleek blogetan esandakoarekin bat nator eta entretenimenduzko edukiak eskaintzen dituzten webguneak sustatuko nituzke.
Datuei erreparatzen badiegu, euskarazko hedabideen eskaintza igo egin dela esan dezakegu. Halaber, euskara irakurtzeko eta irrati-telebista entzuteko gai diren pertsonen kopurua ere handitu da. Benetan zoragarria eta pozgarria da Euskal Herrian euskarazko hedabideetan lan egin nahi dugunontzat horren berri izatea. Baina datuak datu errealitatea ez da inondik ere gozoa eta krisi garaiari aurre egiteaz gain , euskarak bestelako erronkak ere baditu multimedia komunikazioaren unibertsoan.
Nahiz eta euskarak azken urteotan 200.000 hiztun irabazi dituen, kontsumoaren igoera ez da hein berekoa izan. Hau da, audientzia erreala (egiazkoa) eta potentzialaren (izan litekeena) arteko zuloa benetan handia da. Zergatik gertatzen da hori? Zergatik nahiago du jendeak nahiz eta euskaraz jakin gaztelaniazko, frantseseko edo ingeleseko multimedia hedabideak erabili? Nire aburuz, hor dago koska.
Euskara ardatz duten komunikabideek benetako hausnarketa egin beharko lukete bi galdera hauen inguruan. Nire burua adibide gisa jarriz, esan dezaket, txikitatik ikastolara joaten ginenok marrazki bizidunak euskaraz kontsumitzera ohituta gaudela. Izan ere, gaur egun, arraroa egiten zaigu beste hizkuntza batean entzutea. Baina eduki horretaz aparte, euskara produktuen kontsumoa gazteen artean ez da hain handia.
Are gehiago, Joselu Blancoren hitzaldia (azaroaren 23an EITBko egoitzan Joselu Blancorekin egon ginen Multimedia Masterreko ikasleak) entzun ondoren, ideia hori berretsi nuen. ETBko programazioaren arduradunak esandakoaren arabera etb3k gazteen artean arrakasta handia duen katea da, batez ere, marrazkiak ematen dituelako. Baina behin nerabeak bestelako edukiak kontsumitzen hasten direnean, euskara alde batera uzten dutela dirudi.
Eta hori da, hain zuzen ere, Internet eta sare sozialetan gertatzen ari dena. Web 2.0 deritzona munduarekin harremanetan jartzeko atea denez, nahiago dute erabilera gaztelaniaz ala ingelesez egitea mezua ahalik eta jende gehiagorengana ailega dadin.
Beraz, nahiz eta euskarazko hedabideak aro berriak eskatzen duenari primeran egokitu diren, ahalegin handiak egin behar dituzte audientzia potentzial hori bereganatzeko. Eta xede horretarako ezinbestekoa da alde batetik euskararen normalizazioak duen garrantzia aintzat hartzea eta bestetik, administrazioen eta hedabideen arteko elkarkidetza sustatzea.
Egun gutxi batzuk falta dira negua iristeko eta Masterreko Arantza eta Itxaso irakasleak bidalitako lan pertsonala aprobetxatuz nire omenaldi berezia egin diot neguari.
Neguan blai soinuz eta musikaz osatutako lau minutuko muntaia da. Horretarako, audacity audio edizio programa erabili dut, oso programa egokia eta erraza horrelako soundscapeak egiteko.
