Egunotan eztabaida berpiztu da euskarak EITBn duen agerpenaren inguruan. Izan ere, Mikel Basabek, Aralarreko kideak, Legebiltzarrera eraman du mintzagaia, eta Blanca Urgell Kultura Sailburuari eskaera bat egin dio: EITBko kazetariek euskaldunei esanak erdaraz errepikatzeko ohitura ezabatzea.
Harrezkeroztik, sarea bero-bero dago, eta hainbat iruzkin egin dira aldeko eta kontrako jarrerak erakutsiz. Hain zuzen ere, sustatu.com webguneak jasotzen dituenen artean, Blanca Urgellek berak, eta Mikel Basabek berak, egindako adierazpenak agertzen dira.
Dirudienez, Aralarreko kideak ez du argi elebidunari kortea gaztelaniaz eskatzeko ohitura estilo-liburuan jasotzen denetz. Horrela izanez gero, Basaberen esanetan, EITBko zuzendari nagusiari, kazetarien jardun horrekin amaitzeko eskatuko dio hurrengo administrazio-kontseiluan Jose Inazio Basterretxearen bitartez.
Horren harira, Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailburuak, euskaraz esandakoa erderaz errepikatzea, EITBko administrazio kontseiluak 2005ean adostutako erabakia dela esan du. Izan ere, irizpide hori kazetariek eurek ezarri dute, eta horrela jasotzen da estilo-liburuan. Beraz, hori horrela izanez gero, Aralarrek EITBren estilo-liburuaren aldaketa eskatuko luke.
EITBk euskara eta erdara kudeatzeko aintzat hartzen dituen jarraibideak zeintzuk diren argitzea zaila da. Ahalegin horretan, EITB euskararen arduraduna den Asier Larrinaga Larrazabalenera jo dut informazio bila. Bere esanetan, EITBk ez du estilo-libururik, eta Kultura Sailburuak Legebiltzarrean egin zuen agerraldian hala esan arren, beste dokumentu batez ziharduela esan du. Hain zuzen, 2005ean EITBko Administrazio Kontseiluak batzar batean aurkeztutako eta onartutako "EITBrako hizkuntza funtsak" deritzona.
 |
| Mikel Basabe, Mkel Arana, Alberto Surio, Blanca Urgell (EFE) |
Euskara eta erdararen presentziaren kudeaketa, erronka konplexua eta interesgarria da aldi berean. Betiko kontua da, izan ere, 1992.urtean argitaratutako lehenengo "Euskarazko Albistegietarako Esku-liburua"n, jadanik, gaia hizpide zen. Horrela esaten zuen orduko Euskal Irrati Telebistako zuzendari nagusia zena, Iñaki Zarraoa Zabala: nonnahi sortzen dira kritikak eta kezkak. Ongi etorriak izan daitezen. Kritikak eta kezkak egiteko gauza den gizartea bizia da eta kezka eta kritika horiek egin eta onartzeko gauza den erakundea erakunde bizia da. Euskal Irrati-Telebista bizirik dago eta aurrerantzean ere halaxe iraun nahi du. Hala bedi!
20 urte pasa dira harrezkeroztik, eta egun komunikazio arloan murgilduta gaudenok, gauza bera pentsatzen dugu: ez dago euskaraz bizitzerik euskarazko komunikaberik gabe. Euskal Irrati eta Telebista, euskararen normalizaziorako tresna ezin egokiak izaten jarraitzen dute, eta Iñaki Zarroak esaten duen moduan, euskaldun guztiek beren aisi denbora euskaraz betetzeko, informazioa euskaraz jasotzeko eta edozein ikuskizun euskaraz dastatzeko eskubidea dute.
Eta helburu horiek betetzeko, irrati eta telebistako langile eta kazetariek lan ikaragarria egin dute eta eginkizun horretan jarraitzen dute. Horregatik, polemikatik at, kazetarien iritzia zein den jakitea gustatuko litzaidake.
Seguru nago, ez dela erraza interes profesional eta interes soziolinguistikoen artean oreka bilatzea. Are gehiago, albistegien nondik norakoak zehatz mehatz ezagutzen dugunok, badakigu kaleko lana askotan oso zaila gertatzen dela; albistearen inguruan hitz egingo duten lekukoak aurkitzea ez da lan xumea, eta horregatik, kazetariek pertsona berdinari euskaraz eta erdarazko korteak eskatzen dizkiote. Ez dago denbora galtzerik, eta euskaldun batek bi hizkuntzatan ondo moldatuz gero, kazetariari mesede handia egiten dio.
Manu Arrasate Mugerzak 1992. urtean argitaratutako lehenengo EITBko "Euskarazko Albistegietarako Esku-liburuan esaten zuen moduan, albisteak erlojua du beti etsai eta askotan kazetariak ez du lana behar bezala gertatzeko betarik izaten, nahiz inoiz denbora falta aitzakitzat ere har daitekeen.
Arestian esandako guztia kontutan hartuta, EITBko albistegietako kalitate linguistikoaren irizpideen artean, nire aburuz, funtzionaltasuna lehenetsi beharko litzateke. Ez dugu ahaztu behar, kazetari bakar batek egiten duela lan bi kateentzako. Beraz, ETB1 eta ETB2 kanalak dauden bitartean, kazetariak, jasotzen duen materialarekin, ahal duena egingo du. Dudarik gabe, lekukoei galdetzerakoan hizkuntza askatasuna errespetatu beharko litzateke. Halere, guztiz zilegia da kazetariek bi hizkuntzatan galdetzea. Elebidun izateak ez du euskara zertan kaltetzerik.
Arazoa beraz, materiala kudeatzerako garaian datorrela irizten diot. Horregatik, eta bi kate daudenez, euskarazkoa eta gaztelerazkoa, bakoitzean bakoitzak bere hizkuntzan mintzatzea hoberena izango litzatekeela iruditzen zait.
Euskaldunok eta batez ere, haur eta gazteek, hedabideen euskara izango dugu eredu. Horrexegatik, EITBk euskararen kalitatearen inguruan dituen irizpideak kezkatu egin behar gaitu, baina ez gaitezen hain zorrotzak izan, eta utz diezaiegun profesionalei bere lana egiten, guztion onurako izango baita.
Amaitzeko, Manu Arrasate Mugerzak EITBko lehenengo esku-liburuan idatzitako hitzak gogoratu nahiko nituzke: euskal gizartean egia da esaera zaharrak dioena, "zenbat buru, hainbat aburu". Hizkuntza aurrera aterako bada ordea, zerbait gehiago ere erantsi beharko genioke errefrauari, "zenbat buru, hainbat aburu", baina beti batasuna helburu.
No hay comentarios:
Publicar un comentario